Startpagina
Woordenlijst
Spelling
Taaltechnieken
Kijk en luister
Gènker Liere Lèèze
Veldeke online
Out: Vèè kalle Gènker
Historiek
Gènker Kepellekes
Wei ver het zoeal 'ns zègge
Links & bronnen
Veelgestelde vragen
Contact Sitemap Dankwoord

De Voornaamwoorden - Veernoamweerd
    
Mèt al dei verbeegingen ès ‘r toch ’n oarig versjil tèssen het Gènker dialekt en het Neederlands.

 

Persoonlijk Voornaamwoord

 

1° persoon enkelvoud

Ik = ich, mij = mich

Ich als onderwerp in de zin. Ich drenk woater.

Mich als meewerkend voorwerp: Gèè gèèft mich ‘nen appel

Lijdend voorwerp: Hèè trekt mich voert.

 

1° persoon meervoud

wij = vèè (met klemtoon), ve (ver) zonder klemtoon.

Vèè zijn de staerkste. Ve lótte mer gewèère.

Ver: Als vèè na de persoonsvorm (ww) komt, gebruiken we: ’ver’

Doo konne ver nie oan out.

In de vraagzin: Konne ver mètgoeën?

Dit bestaat ook: ever: goeën ever.= goeëne ver = goeën ver

Vèè wiert “oos” als meewerkend voorwerp. Gèèf oos ins wat woater.

Lijdend voorwerp: Voader bringt oos noo sjool.

     

2° persoon enkelvoud

Jij, je: dich - de: aangesproken persoon; familiaire vorm

Dich als onderwerp: Dich gees slóppe. Nadrukkelijk: jij - dich

De kèms te loat. (je komt te laat)

Als meewerkend voorwerp. Ich gèèf tich ród.

Lijdend voorwerp: Ich roep tich

 

Stich en ste. In vraagzinnen: Leep ste mèt? Leepste… (enclise)

Wei stich dat dees! Boe stees tich?

Boevier wèrks tich nog?

 

Onbeklemtoonde “je” = de

De zèks zoe maer iet.

“de” wordt “doe, doese” (direct aangesproken en uitgescholden)

Doe, lillek serpent! (vrouwelijk) 

Doesen deegniet. (mannelijk)

 

2° persoon meervoud

Jullie, U ( beleefdheidsvorm)= gèè, óch, der.

als onderwerp: Gèè helpt mich.

Meewerkend voorwerp: Hèè giehft óch woater.

Lijdend voorwerp:  Ich help óch.

Gèè en óch na de persoonsvorm (ww) wordt -der- 

Gaan jullie? Gaat U = gótder, hèbt U = hèbder. Er hèbt gee nouts

Loopder mèt? Weider gezagd hèbt. (zoals U jullie …)

Asder dat dèèrt…  Als U…  

Ich denk datder óch verdoold hèbt. ( dat U zich)

 

3° Persoon enkelvoud
Als onderwerp: hèè, zij, het. Hèè geet, zij kèmt, het riept

Mannelijk: hèè, er, ter: Hèè als onderwerp achter de persoonsvorm (ww)= 'r  

Ich denk (dat er) datter kèmt.

Ich wieët nie och 'r kèmt… och ter kèmt.

In de vraagzin (onderwerp na de persoonsvorm)

Loopt hij? Leept er = leepter, As er = As ter = Asser

Him als meewerkend voorwerp: Ich gèèf him een snee.

Lijdend voorwerp: Ich pak him vas.

 

Vrouwelijk: zij (klemtoon) anders: -ze

als onderwerp: Zij haa groet gelijk.

Ze hit gee gelijk.

-het- met de korte –e- van met, bed, vet.

Het wilt ooch mètloope. (smalend)

 

Haar = hier als meewerkend voorwerp: Ich brèng hier ’n zjat mèlk.

Lijdend voorwerp: Ich stoet hier oane kant.

 

Onzijdig: het of ‘t (doffe e) als

Onderwerp: Het kan goed zijn. ’t Ès woer

Lijdend voorwerp: Hèè goeit het (‘t) vórt.

Meewerkend voorwerp: Ich lang ’t ze spieëlgoed.

 

3° Persoon meervoud

Zij (met klemtoon) anders – ze - als

Onderwerp: Zij koeme te loat, vèè nie.

Ze wisten ’t ooch nie.

Hin- als meewerkend voorwerp: Ich gèèf hin e gloas woater.

Lijdend voorwerp: Ich breng hin noo tinnes.

 

Niet personen: Ze: als onderwerp. De brikke, doo ligge ze toch.

Lijdend voorwerp: Och ja, nou zien ich ze. (de brikke)