De onvoltooid verleden tijd - Sterke werkwoorden.
Ooch hei wier de spellingsreegels toupasse. (klanke – klinkers)
In het Nederlands verandert de stamklank wel in de onvoltooid verleden tijd en meestal ook in het voltooid deelwoord.
Èn ’t Gènker dialekt ès dat krek eender. Dit wilt zègge dat de klank èn den onvoltooid verleden tijd èn het voltooid deelwoord dezelfden ès.
Maer!
’t Kèmt woal ‘ns vier dat :
-
de stamklank alleen veraanert èn den onvoltooid verleden tijd (Infinitief en voltooid deelwoord
dezelfde klank)
-
de stamklank veraanert èn den onvoltooid verleden tijd en nog aaners ès èn het voltooid deelwoord.
-
wérkweerd met gemengde vervoeging; onvoltooid verleden tijd zwoak en het voltooid deelwoord sterk.
E serieke vierbeelde van veel gebreikde staerke wérkweerd.
Nederlands infinitief |
Gènker dialekt infinitief |
Gènker dialect - stam |
Onvoltooid
verleden tijd |
Voltooid deelwoord |
Klinken |
klinke |
ich klink |
het klónk |
het hit geklónke |
Drinken |
drènke |
drènk |
ich drónk |
(HWW) + gedrónke |
Vinden |
vènne |
vèn |
vond |
gevonne |
Genieten |
geniete |
geniet |
genoeët |
genoeëte |
Kiezen |
kieze |
kies |
koeës |
gekoeëze |
Slapen |
slóppe |
slóp |
sloep |
geslóppe |
Verlaten |
verlótte |
verlót |
verloet |
verlótte |
Dragen |
droage |
droag |
droehg |
gedroage |
Varen |
voare |
voar |
voert |
gevoare |
Laten |
lótte |
lót |
loet |
gelótte |
Breken |
brèèke |
brèèk |
broek |
gebroeëke |
Scheren |
sjèère |
sjèèr |
sjoer |
gesjoeëre -
gesjoere |
Spreken |
sprèèke |
sprèèk |
sproek |
gesproeëke |
Liggen |
ligge |
lig |
loehg |
gelèège |
Zitten |
zitte |
zit |
zoet |
gezèète |
Doen |
doehn |
doen |
diehg - die |
gedoeën |
Beginnen |
beginne |
begin |
begos |
begost - begonne |
Branden |
branne |
bran |
braan |
gebrand |
Zien |
ziehn |
zien |
zoehg |
geziehn |
Jagen |
joage |
joag |
joehg |
gejoagd |
Gaan |
goeën |
gón |
gónk |
gegoeën |
Zoeken |
zikke |
zik |
zócht |
gezócht |
Kruipen |
kroupe |
kroup |
kroeëp |
gekroeëpe |
Snijden |
snije |
snij |
snieëd |
gesnieë |
Strijken |
strijke |
strijk |
strieëk |
gestrieëke |
Blijven |
blijve |
blijf |
blieëf |
geblieëve |
Zwijgen |
zwijge |
zwijg |
zwieëg |
gezwieëge |
Hèbder ’t ooch ènne goate? De infinitief hit geen “eind -n“. De zelfstandige naamwoorden -soortnamen ooch geen “eind -n“èn ’t meervoud. (balle, panne, appele, pèère)
Èn “Het Gènker lezen en schrijven” vènder hiel veel wèrkweerd blz.28 tot 35
|