Out het Frans
Klik hier om te beluisteren.
Dei oafkomst ès goed te begrijpe. Asver efkes rondnoazen (rondneuzen) èn de Gesjiedenis, dan ès er ‘ne groeten ènvloed gewèèst èn de gesproeëke streektoale, vieral èn en noo de Franse Reeveliesie(1789).
Dènk ooch ‘ns oan weerd, dei èn gebreik koeëme noo 1900, doen veel nouw dènger te viersjijn (dingen te voorschijn) koeme. Ver dènken efkes oane weerd i.v.m. de villoo, den óttoo, de pètte, enz.
Èntige weerd, ieëvergenoeëmen out het Frans.
‘ne villoo - le vélo
vittrenèèr (biestemeester) - (fr) le vétérinaire
attrappeere - (fr) attraper
avveseere - (fr) avencer
‘t Ès geenen avvans
’n basj - (fr) une bâche
betik - (fr) boutique
z’ne santepetik
mersjang - (fr) marchand
marsjendiehs - (fr) marchandise
kemers (nadruk op –mers) - (fr) commerce
pareksempel och pereksempel - (fr) par exemple
boezjeere och bezjeere - (fr) bouger
de frae, fraes (mv), fraeë (ww) - (fr) freiner
versjèt - (fr) fourchette
galjaar - (fr) gaillard
gedoa - (fr) guidon
‘nen dektoer - (fr) docteur
memsel och mamsel - (fr) demoiselle
’n medam - (fr) madame
kalpae - (fr) calepin
kelèèr och kelaer - (fr) collère
kontöör - (fr) compteur
memoerie - (fr) mémoire
rappeleere - (fr) rappeler
rippereere - (fr) réparer
moevemente - (fr) mouvements
mestes - (fr) moustache
parreere - (fr) parer
akkerdeere - (fr) accorder
perzóng - (fr) prison
pesjensie - (fr) patience
pedaerm - (fr) permis d’arme
pertang - (fr) pourtent
pardonneere och pardeneere - (fr) pardonner
ramplesant, rampleseere(fr) remplacer, remplaçant |
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
= |
de fiets
veearts
betrappen
vooruitgaan, vorderen
het helpt niet vooruit
een dekzeil
winkel, rommel
zijn hebben en houden
(reizend) handelaar
koopwaar
handel
bij voorbeeld
bewegen
rem, remmen
vork om te eten
deugniet, vrij en vrolijk iemand
het stuur van een fiets
dokter
juffrouw
mevrouw, dame
notaboekje
heel kwaad, woede
teller (vb. elektriciteitsmeter)
geheugen
herinneren
herstellen
bewegingen gebaren
snor of knevel
afwenden, afweren
goed overeenkomen
gevangenis
geduld
wapenvergunning
nochtans, evenwel
vergeven vergiffenis geven
vervangen, vervanger |
Zoe zijn er ooch veel weerd, dei heië èn oos dialekt nemie gebreikt wèère. Rond 1900 bestond oos Gènker vieral out weerd rond “de boerestiel” , het houshaage, de woening, de kèrk, èntige stiele, bestierszoake enz. . Ènne woerdeleest stoeën ze mèt heep.
Zo zijn er ook veel woorden, die tegenwoordig in ons dialect niet meer gebruikt worden. Rond 1900 bestond ons Genker vooral uit woorden rond de ‘boerenstiel’ (landbouw) het huishouden, de kerk, enkele beroepen, bestuurszaken, enz. In de woordenlijst staan ze met hopen. |